Przede wszystkim pod kontrolą lekarza lub pielęgniarki.
Odleżyny leczymy miejscowo czyli ranę zabezpieczamy odpowiednimi opatrunkami.
Bardzo ważnym elementem leczenia jest też odpowiednia pielęgnacja pacjenta, do której zaliczamy:
- zmianę pozycji – pacjent nie powinien leżeć na odleżynie
- ułożenie pacjenta na materacu przeciwodleżynowym
- zabezpieczenie chorych miejsc specjalnymi krążkami i podpórkami przeciwodleżynowymi
- odpowiednie odżywienie chorego i jego nawodnienie
- kontrola chorób towarzyszących
Najskuteczniejszą formą leczenia ran odleżynowych jest stosowanie opatrunków specjalnie zaprojektowanych do tego celu czyli tak zwanych opatrunków specjalistycznych lub nowoczesnych, które tworzą w ranie wilgotne środowisko gojenia.
RANY CZARNE
Rany z czarną martwicą wymagają:
- utrzymania wilgotnego środowiska
- usunięcia tkanki martwiczej w celu zainicjowania procesu gojenia
Proces gojenia nie wystąpi pod grubymi warstwami tkanki martwiczej, aby go rozpocząć należy najpierw usunąć martwicę. Mamy do wyboru dwa podstawowe sposoby pozbycia się martwicy z dna rany:
- Chirurgiczne opracowanie rany - polega na mechanicznym usunięciu tkanek martwiczych w celu odsłonięcia zdrowych struktur skóry dla zainicjowanie procesu gojenia rany.
- Zastosowanie opatrunków interaktywnych - polega na założeniu na ranę opatrunku, który stymuluje proces autolizy czyli naturalnego opracowania rany przez organizm. W tym przypadku rozkładu martwicy dokonują enzymy produkowane przez uszkodzone komórki rany. Najskuteczniejsze w tej grupie opatrunków to opatrunki hydrożelowe, w tym Medisorb G.
Zalecane opatrunki do ran czarnych: Medisorb G - opatrunek hydrożelowy
RANY ŻÓŁTE
Rany z żółtą, rozpływną tkanką martwiczą wymagają:
- utrzymania wilgotnego środowiska
- pochłaniania nadmiaru wysięku wraz z resztkami materiału martwiczego
Rany z martwicą rozpływną charakteryzują się zwiększonym stopniem wydzielania. Zalegająca w dnie rany martwica jest płynna. Rany takie stanowią idealne środowisko do rozwoju mikroorganizmów, dlatego często bywają zainfekowane. Zadania opatrunku w takim wypadku, to chłonięcie wysięku i materiału martwiczego, upłynnianie zbyt suchej i zbitej martwicy, niedopuszczanie do wysychania rany, ochrona przed wtórnymi urazami.
Zalecane opatrunki do ran żółtych (w zależności od ilości wysięku i głębokości rany):
- Medisorb A - opatrunek alginianowy -obfity lub średni wysięk; rany powierzchowne i głębokie
- Medisorb P – opatrunek chłonny - obfity lub średni wysięk; rany powierzchowne
- Medisorb H – opatrunek hydrokoloidowy - średni lub niewielki wysięk; rany powierzchowne
RANY CZERWONE
z widoczną ziarniną wymagają:
- utrzymania wilgotnego środowiska
- ochrony przed infekcją wtórną
- kontroli poziomu wysięku
Oprócz utrzymania wilgotnego środowiska, rany takie, wymagają również ochrony przed ewentualnym urazem mechanicznym. Jest to szczególnie ważne ponieważ dobrze unaczyniona ziarnina, jest podatna na urazy, które opóźniają procesy gojenia i mogą być przyczyną infekcji. Kolejnym ważnym czynnikiem jest utrzymanie odpowiedniej temperatury (zbliżonej do ciepłoty ciała), dzięki czemu nowe komórki mogą się rozwijać z optymalną szybkością.
Zalecane opatrunki do ran czerwonych (w zależności od ilości wysięku i głębokości rany):
- Medisorb A - opatrunek alginianowy -obfity lub średni wysięk; rany powierzchowne i głębokie
- Medisorb P – opatrunek chłonny - obfity lub średni wysięk; rany powierzchowne
- Medisorb H – opatrunek hydrokoloidowy - średni lub niewielki wysięk; rany powierzchowne
RANY RÓŻOWE
Różowe rany naskórkujące wymagają:
- utrzymania wilgotnego środowiska
- ochrony delikatnych tkanek
Kiedy rana zaczyna pokrywać sie naskórkiem, wymaga ochrony przed wysychaniem, tarciem i innymi czynnikami mogącymi uszkadzać nowo powstałe tkanki.
Zalecane opatrunki do ran różowych (w zależności od ilości wysięku):
- Medisorb H - opatrunek hydrokoloidowy - średni lub niewielki wysięk
- Medisorb F – opatrunek foliowy- niewielki wysięk
Analiza faz gojenia pozwala zauważyć, że rany znajdujące się w różnych etapach gojenia, wymagają nieco innych warunków aby proces przebiegał bez zakłóceń. Należy pamiętać, że oprócz różnego stadium gojenia, rany różnicowane są także ze względu na rozległość, głębokość, obecność tkanek martwiczych i stopień wydzielania. Wszystkie te cechy sprawiają, że każda rana wymaga doboru odpowiedniego rodzaju opatrunku, niekiedy także kilku opatrunków, które zmieniać się będą w trakcie procesu gojenia.
Poniżej przedstawiona jest tabela z czynnikami, które mogą spowalniać gojenie rany.
czynnik spowalniający | dlaczego | optymalne warunki | jak to działa w optymalnych warunkach |
---|---|---|---|
suche środowisko | wilgotne środowisko |
|
|
tkanki martwicze | gojenie rany możliwe jest tylko po usunięciu martwych tkanek, martwica moze być podłozem dla rozwoju infekcji | oczyszczenie rany, chirurgiczne/ autolityczne | oczyszczona rana umożliwia rozpoczęcie fazy ziarninowania |
infekcja | wszystkie mechanizmy w ranier zmierzają do zwalczenia intruza, proces gojenia jest zahamowany | zwalczyć infekcję | oczyszczona rana umożliwia rozpoczęcie procesu gojenia |